Chorzowska synagoga znajdowała się w samym sercu miasta - przy ulicy Wolności, zaraz na jej początku niedaleko poczty: pomiędzy ulicami Wolności, Dworcową i Kazimierza Wielkiego.
Dziś w tym miejscu znajduje się pochodzący z lat 70. ubiegłego wieku dom handlowy Hutnik oraz restauracja McDonalds. Synagoga została zniszczona i rozebrana wkrótce po zajęciu Chorzowa przez Niemców, w roku 1939 i 1940.
Podobny los spotkał cmentarz żydowski, ulokowany pomiędzy dzisiejszymi ulicami Krzywą i Kilińskiego. Dziś w miejscu dawnego kirkutu mieszkańcy osiedla Różanka mają niewielki park, który dorobił się nawet swojej nazwy: Pod Kasztanami. O istniejącym tu kiedyś kirkucie przypomina tylko postawiony w roku 2006 niewielki pomnik w kształcie dwóch macew.
Synagoga w Chorzowie: poznaj historię żydów
Żydzi z gminy chorzowskiej należeli do nowoczesnego, reformowanego nurtu judaizmu. Oznacza to, że gmina akceptowała np. zmiany w tradycyjnym układzie świątyni - stąd we wnętrzu zamiast osobnego pomieszczenia dla kobiet - wbudowane bogato zdobione galerie.
Poza tym przy wschodniej ścianie synagogi budowano także ozdobne kompozycje na Arkę, kazalnicę z baldachimem, pulpit dla kantora, fotele dla starszyzny. Wzorowano się na budowlach orientalnych, wykorzystujących ornamentykę arabską (Alhambra).
Dlatego chorzowska synagoga, oddana do użytku pod koniec 1875 roku, była budynkiem nowoczesnym, zbudowanym w modnym wtedy stylu, nazywanym mauretańskim (jaka to dokładnie architektura można zobaczyć choćby w Krakowie, przyglądając się synagodze Tempel na Kazimierzu, albo synagodze Jubileuszowej w Pradze).
Kiedy budowano synagogę, miasto nosiło jeszcze nazwę Koenigshuette, a Żydzi stanowili w nim niewielką ilościowo, ale znaczącą gospodarczo grupę. Według Eleonory Bergman, autorki tekstu o chorzowskiej synagodze, zamieszczonego w tomie I Zeszytów Chorzowskich, w roku 1880 było to niewiele ponad tysiąc osób (3 procent mieszkańców).
Synagoga w Chorzowie: co się działo dalej?
Do drugiej wojny ta liczba prawdopodobnie się potroiła, ale i miasto znacznie się rozrosło.
Synagoga była budynkiem wolnostojącym, odgrodzona murem, a od najważniejszej ulicy - Kaiserstrasse (obecnie Wolności) ozdobną ażurową kratą.
Inwestycja była dużym wyzwaniem finansowym dla gminy, dlatego miasto miało kłopot z wyegzekwowaniem najpierw budowy chodnika wzdłuż działki, a potem modernizacji odprowadzania ścieków z terenu synagogi. Sprawa kanalizacji ciągnęła się do wojny.
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
