Szczypta bazylii

Jest kilka potraw, z dodatkiem bazylii, które na dobre zawojowały polskie gusta. – Jeśli ktoś nie jadł jeszcze pesto albo mozarelli z pomidorami i świeżą bazylią, nie wie co traci!

Warto wiedzieć
* Liście bazylii należy rozrywać palcami, a nie kroić nożem.
* Liście bazylii można zamrażać (po uprzednim posmarowaniu oliwą z oliwek); można też przechowywać w oliwie z solą lub samej soli.
* Bazylia uprawiana w doniczkach ustawionych w kuchni odstraszy muchy.
* Świeże liście wtarte w miejsca po ugryzieniu owadów łagodzą podrażnienia.
* Bazylia, posadzona w ogródku, odstrasza m.in. mszyce, mrówki, muchówki

Szczypta bazylii

Pomidorowy sezon rozkręca się na dobre, a to znak, że nadchodzą czasy największego powodzenia dla bazylii. – Tak smakowicie jak z nią pomidor nie komponuje się z żadną inną przyprawą.

Ziele, bez którego nie może się obejść kuchnia włoska (czy można wyobrazić sobie spaghetti bez bazylii?), na dobre już zadomowiło się w Polsce. Wiele osób samodzielnie hoduje je w domu, w doniczkach albo przydomowych warzywnikach. Kiedy bazylia rośnie „pod ręką”, można wzbogacać nią smak duszonych warzyw, zup, sałatek, sosów, mielonego mięsa, ryb, kiełbasy, omletów itd.

Ziele dodaje potrawom pikantnego smaku i charakterystycznego zapachu, zbliżonego do gałki muszkatołowej i goździków. Bazylia używana bywa także do przyprawiania octów (wystarczy wrzucić kilka listków), a także ogórków konserwowych i kwaszonych. Tworzy znakomitą kombinację smakową w połączeniu z czosnkiem.

Nie tylko aromat

Warto wiedzieć, że bazylia to nie tylko przyprawa, ale ziele o walorach leczniczych. – Napar z bazylii wzmacnia żołądek, pobudza apetyt, przyspiesza proces trawienia, działa rozkurczowo i wiatropędnie, przeciwdziała wzdęciom – wylicza Barbara Pelczar, specjalista w zakresie zdrowego odżywiania z Instytutu „Biomat” w Katowicach. – W medycynie ludowej bazylia zalecana była jako środek przeciwkaszlowy, uspokajający nerwy, moczopędny. Używano jej do płukania gardła oraz przemywania wrzodów. Powszechnie uważano, że bazylia działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój i dodaje sił, jak afrodyzjak.

Tonizujące działanie bazylii na układ nerwowy wykorzystuje się we współczesnej aromatoterapii: olejek bazyliowy jest stosowany w bólach o podłożu nerwowym – nerwobólach, migrenie, a także bólach stawów, mięśni i w dnie. Działa pobudzająco i wzmacniająco w stanach wyczerpania nerwowego i fizycznego.

Napar ze świeżych liści bazylii jest skuteczny w niedokrwistości. Listki świeżej bazylii można żuć w celu złagodzenia objawów niestrawności i wzdęć. A herbatka z bazylii doskonale robi na nudności.

Wszystko co najlepsze...

W przeszłości we Włoszech bazylia uważana była za symbol miłości. Gałązka tego ziela we włosach mężczyzny oznaczała jego matrymonialne intencje w stosunku do ukochanej, natomiast doniczka z bazylią na balkonie kobiety — gotowość do przyjęcia starającego się o rękę. W Indiach, skąd pochodzi, bazylia darowana w prezencie była oznaką serdeczności. W antycznym Rzymie nazwa tego zioła Basilescus odwoływała się do plującego ogniem bazyliszka. Bazylia była wówczas traktowana jako talizman przeciwko tej bestii. Obecnie jest ona wykorzystywana jako antidotum na jad.

Na greckiej wyspie Patmos do dzisiaj bazylia uważana jest za ziele święte. Wierzy się tu, jak w Indiach, że bazylia przynosi szczęście. Podarunek gałązki bazylii oznacza życzenia wszystkiego najlepszego.

Nie tylko pomidory
* Bazylia dobrze komponuje się smakowo z warzywami strączkowymi: grochem, fasolą, bobem, a także szpinakiem, kwaszoną kapustą i bakłażanami.
* Dodaje niepowtarzalnego smaku niemal każdej zupie i sałatce warzywnej
* Warto dodać jej do marynowanych ogórków i dyni
* Wzbogaca smak masła, białego sera
* Znakomicie nadaje się do przyprawiania kiełbas i kotletów wieprzowych

Bazylia w uprawie:

Długość życia: roślina jednoroczna
Stanowisko: najlepsze słoneczne i zaciszne, bazylia nie lubi chłodu, wiatru i mrozu
Wysokość: 20 -60 cm
Gleba: przepuszczalna i wilgotna
Rozmnażanie: Nasiona wysiewa się późną wiosną w ogrzewanej szklarni lub pojemnikach ustawionych na nasłonecznionych parapetach okiennych.
Zbiór: liście zbiera się w miarę potrzeby, najlepiej przed okresem kwitnienia, który trwa od czerwca do września.
Suszenie: w przewiewnym i zacienionym miejscu.

To możesz zrobić sam, czyli potrawy z dodatkiem bazylii
Sałatka pomidorowa z bazylią i pesto
Składniki (na 4 osoby): 1 główka sałaty, np. lodowej lub rzymskiej • winegret z bazylią • 6 łyżek stołowych bazyliowego pesto • 2-3 mięsiste pomidory • liście świeżej bazylii do dekoracji • sól i pieprz

Tak przyrządzisz winegret: 10 liści świeżej bazylii • 4 łyżki stołowe oliwy z oliwek • 2 łyżki stołowe octu winnego • 1 łyżeczka jasnej musztardy • 1 ząbek czosnku • 1 łyżeczka cukru • sól i pieprz.
Umyć liście bazylii i włożyć je do malaksera, wraz z oliwą i octem winnym. Dodać musztardę, obrany czosnek, sól i pieprz do smaku. Miksować do uzyskania gładkiej pasty.

Tak przyrządzisz pesto: 75 g świeżych liści bazylii • 2 ząbki czosnku • sól • 75 g parmezanu • 4 łyżki stołowe oliwy z oliwek • 25 g orzechów włoskich
Starannie umyć liście bazylii i wraz z obranym czosnkiem przełożyć do malaksera. Dodać oliwę i orzechy, a na końcu pokrojony w kostkę parmezan. Dobrze zmiksować.

Sposób wykonania:
1. Starannie umyć sałatę, pokroić ostrym nożem na paski przełożyć do dużej miski. Dodać winegret i dokładnie wymieszać.
2. Pokroić pomidory w plastry. Sałatę przełożyć do salaterek. Każdy plaster pomidora pokryć cienką warstwą pesto i ułożyć na sałacie. Posiekać lub porwać palcami kilka liści bazylii i udekorować nimi pomidory.

Zupa z zielonego groszku i bazylii
Składniki: 1 łyżka oliwy, 1 duża cebula (posiekana), 1 zmiażdżony ząbek czosnku, filiżanka zielonego groszku, namoczonego poprzedniej nocy, łyżeczka przecieru pomidorowego, kostka rosołowa, 1 duży ziemniak (posiekany), 2 litry wody, 3 łyżki liści bazylii, sól i pieprz.
Do przybrania: 1/2 filiżanki śmietanki, 8 listków bazylii.

Sposób wykonania: W dużym garnku podgrzewamy oliwę i obsmażamy na niej cebulę i czosnek przez około pięć minut. Dodajemy groszek, pastę pomidorową, rosół, ziemniaka i wodę. Wszystko doprowadzamy do wrzenia, wrzucamy liście bazylii, doprawiamy solą, pieprzem, przykrywamy i gotujemy na wolnym ogniu przez 40 minut. Zdejmujemy zupę z gazu, studzimy. Następnie miksujemy. Ponownie wlewamy zupę do garnka, lekko podgrzewamy. Przed podaniem, na wierzchu każdej porcji kładziemy odrobinę śmietanki i listek bazylii.

Ziołowy sos do sałaty
Składniki: 3 łyżki oliwy, 1 łyżka winnego octu, 1/4 łyżeczki musztardy, sól i pieprz, 1 ząbek czosnku, zmiażdżony, 3 łyżki świeżych posiekanych ziół: bazylia, koperek, majeranek, rozmaryn, tarragon, tymianek.

Herbatka z bazylii
15 g liści bazylii zalać szklanką wrzącej wody. Przynosi ulgę w przeziębieniu, grypie, katarze i zaburzeniach trawiennych.

Napar (podnosi ciśnienie i poprawia trawienie)
Mieszamy po 5 dag ziela bazylii, cząbru, piołunu, rozmarynu i kminku. Dwie łyżeczki mieszanki zalewamy 500 ml wody i gotujemy kilka minut. Odstawiamy na 5 minut, a następnie przecedzamy. Pijemy po 1 szklance naparu — rano na czczo i wieczorem przed snem.