Siedmiolatek bezpieczny w Internecie. Sprawdzamy czy Chat GPT może pomóc w edukowaniu dzieci o cyberbezpieczeństwie

Na szczęście zarówno rodzice, jak i dzieci mają dużą świadomość tego, jak zadbać o cyberbezpieczeństwo. Obydwie grupy potrafią wymienić[2] skuteczne sposoby na ochronę w Internecie: prawie 75% rodziców i ponad 80% dzieci wskazuje, że nie należy udostępniać danych, haseł, a także nie wysyłać zdjęć. Około 72% rodziców oraz dzieci pamięta, że ludzie w Internecie mogą nie być tymi, za kogo się podają. Ma to także ogromne znaczenie dobie rozwoju technologii AI, dzięki której nieuczciwe osoby mogą podszywać się pod innych, autentycznych użytkowników Internetu.

Jak zatem połączyć świadomość z zadbaniem o bezpieczeństwo małego superbohatera „Akademii Bezpiecznego Puchatka”? Kluczem jest otwarta komunikacja i znajomość narzędzi:

- Najgorszą rzeczą, którą może zrobić rodzic, jest wycofanie się ze świata cyfrowego swojego dziecka i założenie, że poradzi sobie ono samo w sieci. Niestety, nie poradzi sobie. Jako rodzice powinniśmy być dla naszych dzieci nie tylko przewodnikami w świecie realnym, ale również pierwszymi edukatorami medialnymi. Aby podejść do tego w odpowiedni sposób, najpierw musimy zrozumieć, że świat internetu jest dla nich bardzo ważny, a jako narzędzie może zaspokoić wiele potrzeb. Nie powinniśmy także zakładać, że nasze dzieci wiedzą, jak w sposób kreatywny, bezpieczny i higieniczny korzystać z tabletów, smartfonów czy gier. Nie zawsze mają świadomość, jak to robić i często wpadają w najbardziej szkodliwy dla zdrowia czas ekranowy - tak zwany passive screen time - czyli czas bezmyślnego scrollowania. Bądźmy bliżej nich i poświęćmy więcej uwagi temu, co robią w sieci – mówi Maciej Dębski z fundacji Dbam o Mój Zasięg.

Sztuczna inteligencja to temat, który rozpala wyobraźnię wielu osób. Nie można jej uniknąć, jest coraz powszechniej stosowana w wielu obszarach: w aplikacjach, na stronach, w chatbotach… dlatego zamiast jej unikać, lepiej nauczyć się, jak mądrze z niej korzystać. Postanowiliśmy sprawdzić, co Chat GPT wie o cyberbezpieczeństwie najmłodszych. Oto kilka cennych podpowiedzi:

• Edukuj – najważniejsze jest poświęcenie dziecku czasu i uczenie o bezpiecznym korzystaniu z technologii, rozpoznawaniu potencjalnych zagrożeń i radzeniu sobie z nimi.
• Komunikuj się – bez komunikacji trudno o efektywną edukację. Zwracaj uwagę na to, jak spędza czas Twoje dziecko i rozmawiaj z nim o tym, jak korzystać z Internetu oraz co można tam znaleźć. Pomóż mu zrozumieć, że narzędzia, takie jak AI służą do nauki i rozrywki, ale nie zastępuje prawdziwych relacji interpersonalnych i nauki od ludzi.
• Nadzoruj – choć to słowo może brzmieć groźnie, nie warto bać się troskliwej opieki. Monitorowanie tego, jak dziecko korzysta z technologii, pozwala upewnić się, że ma bezpieczne i pozytywne doświadczenia.
• Ustal ograniczenia czasowe – ograniczenia czasowe na korzystanie z urządzeń i aplikacji mogą pomóc w zapobieganiu nadmiernemu spędzaniu czasu przed ekranem oraz potencjalnemu uzależnieniu od urządzeń.
• Wybieraj odpowiednie aplikacje i zabawki – jeśli znajdziesz w Internecie gry oparte np. na sztucznej inteligencji, sprawdź, czy są przeznaczone konkretnemu przedziałowi wiekowemu i zawierają treści odpowiednie dla rozwoju dziecka. Gry powinny mieć oznaczenie wiekowe dla konkretnej grupy dzieci.

Najważniejsza jest uważność – każdy opiekun powinien poświęcać swojemu dziecku czas i uwagę, aby wiedzieć, jakie są jego zainteresowania i problemy. Budując w relacji z dzieckiem zaufanie możemy mieć nadzieję, że w przypadku wątpliwości wróci do nas z pytaniem czy prośbą o pomoc.

Niemal każde dziecko uwielbia oglądać bajki o superbohaterach. Nie każde jednak wie o tym, że przy odrobinie zaangażowania każdy może mieć swoje supermoce! „Akademia Bezpiecznego Puchatka” to

prawdziwa kuźnia superbohaterów, bo tak możemy powiedzieć o dzieciach, które znają zasady bezpieczeństwa i potrafią je zapewnić sobie i swojemu otoczeniu. W końcu główne zadanie bajkowych i filmowych postaci to właśnie zapewnienie bezpieczeństwa światu i jego mieszkańcom. Zapytaliśmy o zasady bezpieczeństwa w Internecie także dzieci. Szymon, uczestnik programu, opowiada o bezpieczeństwie w Internecie:

- Chcę zostać superbohaterem i chronić innych, więc od razu zwróciłem uwagę na to, jak rozmawiam z ludźmi w Internecie. Bo bardzo ważne jest reagowanie na hejt i dbanie o swoich przyjaciół. Kiedy coś jest nie tak, trzeba prosić o pomoc dorosłych – mówi Szymon.

„Akademia Bezpiecznego Puchatka” to ogólnopolski, bezpłatny program dla szkół, w ramach którego placówkom edukacyjnym dostarczane są zestawy materiałów edukujących dotyczących bezpieczeństwa w pięciu obszarach: szkoła, dom, relacje z rówieśnikami, droga oraz właśnie Internet. Akcja zwraca szczególną uwagę na takie zjawiska jak cyberprzemoc, hejt, uzależnienia od urządzeń czy relacje.

Trwają zapisy do tegorocznej edycji programu – warto zachęcić szkołę swojego dziecka do uczestnictwa. Zapisy do XV edycji odbywają się na stronie Zgłoś Swoją Szkołę, gdzie dostępny jest specjalny formularz. Następnie każda zgłoszona szkoła otrzymuje pakiet materiałów edukacyjnych, a cykl lekcji zakończy Ogólnopolski Test Bezpieczeństwa. Po wypełnieniu przez nauczyciela Ankiety Podsumowującej placówki otrzymają z kolei Certyfikat i wzór Dyplomu dla uczniów. Więcej przydatnych informacji dotyczących bezpieczeństwa w Internecie, na stronie akcji w Strefie Rodzica oraz w materiałach edukacyjnych.

O programie

„Akademia Bezpiecznego Puchatka” to ogólnopolski program edukacyjny skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych. Obejmuje on tematykę związaną z bezpieczeństwem dzieci w różnych sferach życia. Program organizowany jest przez markę Puchatek we współpracy z Wydziałem Profilaktyki Społecznej Biura Prewencji KGP oraz Biura Ruchu Drogowego KGP. W ciągu czternastu edycji programu wzięło w nim udział ponad 3 miliony dzieci.

[1] Badanie przeprowadzone przez Urząd Komunikacji Elektronicznej, 2023: https://uke.gov.pl/blog/jak-mlodzi-uzytkownicy-korzystaja-z-uslug-telekomunikacyjnych-wyniki-badania-dzieci-i-rodzicow,70.html
[2] Dane za: Badanie Urzędu Komunikacji Elektronicznej.