Kiedy staw Kalina zostanie oczyszczony? To ekologiczna bomba. Miasto ogłosiło przetarg na inżyniera kontraktu

Kto będzie odpowiadał za remediacje stawu Kalina?

Staw Kalina w Świętochłowicach ma zostać oczyszczony z chemikaliów. Rewitalizacja tej ekologicznej bomby jest niezbędna. Miasto ogłosiło przetarg nieograniczony na inżyniera kontraktu, który będzie nadzorował inwestycję na stawie Kalina. Oferty na inżyniera kontraktu można składać do 17 czerwca.

Zamówienie dotyczy pełnienia funkcji inżyniera kontraktu nad realizacją projektu pod nazwą: „Poprawa, jakość środowiska miejskiego Gminy Świętochłowice – remediacja terenów zdegradowanych i zanieczyszczonych w rejonie stawu Kalina wraz z przywróceniem jego biologicznej aktywności”, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, oś priorytetowa II Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego, w szczególności pod względem merytorycznym, formalnym, projektowym, technicznym, jakościowym, finansowym, terminowym i organizacyjnym".

Drażniący zapach i trujące chemikalia

Do początku lat 50. XX wieku staw Kalina był czysty. Można było tu spotkać wędkarzy i wypoczywające nas stawem rodziny. Z pobliskiej hałdy do stawu zaczęły jednak dostawać się zanieczyszczenia. To właśnie tutaj przez kilkadziesiąt lat składowane były odpady produkcyjne z Zakładów Chemicznych „Hajduki”. Teraz staw Kalina zanieczyszczony jest m.in. fenolami czy węglowodorami aromatycznymi.

Zakłady „Hajduki” były popularnym producentem farb i lakierów. Powstały w 1988 r. jako mała destylarnia smoły koksowniczej. Zdolność przerobowa fabryki w 1913 roku wynosiła 150 ton smoły i 75 ton olejów na dobę, natomiast produkcja osiągnęła wartość 30 ton benzolu motorowego, 3 tony fenolu, 5 ton krezoli i 2 tony toulenu na dobę.

W 1945 r. po II wojnie światowej wznowiono produkcję w zakładach. W latach 50. XX wieku uruchomiono pierwszą w kraju instalację do ciągłej destylacji smoły. W tym czasie zakłady „Hajduki” były największym producentem benzolu w Polsce. Wybudowano tu także pierwszą w Polsce fenolownię. Zakłady przerabiały olej karbolowy jak również fenolany z koksowni z wszystkich zakładów koksowniczych w Polsce.

W latach 80. XX wieku zaczęto produkować żywice fenolowo-formaldehydowe oraz pokosty i sykatywy dla branży lakierniczej. W latach 90. XX wieku „Hajduki” zostały wpisane na listę najbardziej uciążliwych dla środowiska zakładów w kraju („Lista 80”).

Kolejna próba oczyszczenia stawu Kalina

Staw Kalina miał być oczyszczony już w 2014 roku. Na plac budowy weszła wyłoniona w przetargu firma VIG. Po kilku miesiącach pracownicy zaprzestali prac. Projekt miał bowiem zawierać błędy. Sprawa trafiła do sądu. Decyzją sądu firma VIG musiała wypłacić gminie 6 mln zł odszkodowania. Sama jednak rewitalizacja stawu odkładana była w czasie.

W 2015 roku w nowym przetargu na rewitalizację stawu Kalina wystartowały dwie firmy: Mostostal Zabrze SA i Mo-Bruk. Komisja przetargowa stwierdziła jednak, że w obu ofertach znajdują się błędy, m.in. niewłaściwie przygotowany został harmonogram robót. Były kolejne przetargi, ale bez żadnych efektów. Prace oczyszczania nie rozpoczęły się przez lata. Czy w końcu staw Kalina zostanie oczyszczony?

Prezydent Świętochłowic Daniel Beger podkreśla, że to jedna z ważniejszych inwestycji w mieście, która musi zostać przeprowadzona.