Katowicki Szlak Moderny. Oto 17 wyjątkowych międzywojennych obiektów, które wyróżniają stolicę woj. śląskiego

Przypadający na lata międzywojenne okres modernizmu pozostawił w polskiej kulturze niezwykłe bogactwo w postaci między innymi rozmaitych dzieł literackich, malarskich i muzycznych, a także sprzyjał rozwojowi teatru i filmu. Niepowtarzalny klimat tamtych lat odzwierciedlał się również w modzie, wystroju wnętrz oraz architekturze. Ta ostatnia stała się wizytówką niektórych miejsc, rozpoznawalnych po dziś dzień w wielu polskich miastach. Modernistycznych obiektów nie brakuje chociażby w stolicy województwa śląskiego, gdzie utworzono Katowicki Szlak Moderny, obejmujący siedemnaście budynków, powstałych w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia.

Nurt modernistyczny w architekturze przypada na czasy postępu inżynieryjnego oraz rozwoju przemysłowego, w związku z czym przed architektami pojawiło się wiele nowych możliwości i uniwersalnych rozwiązań. Odchodzono stopniowo od klasyki, którą zaczęły zastępować minimalizm, pragmatyzm, funkcjonalność, a także prostota. Słynne wówczas hasło: „Mniej znaczy więcej” oddawało ideę modernistycznego stylu w architekturze, pozbawionego nadmiernej ornamentyki czy zdobień, uznawanych wręcz za prymitywne. Najważniejsza stała się wygoda i użytkowość, a wszelkie ewentualne walory estetyczne również musiały wpisywać się w funkcjonalność obiektu. Modernistyczni architekci podchodzili do projektowania w sposób racjonalny i uważali, że nowoczesne rozwiązania mają w sposób praktyczny służyć w życiu codziennym oraz być dostępne dla jak największej liczby osób.

W stylu modernistycznym, który najprężniej rozwijał się w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia, budowano przede wszystkim domy towarowe, kina, kawiarnie, budynki administracyjne, a nawet całe osiedla mieszkaniowe. Chodziło więc głównie o to, by w przestrzeni miast oraz miejscowości powstawało jak najwięcej obiektów użyteczności publicznej. Wykorzystywano do tego proste i funkcjonalne wzornictwo, a także stalowe oraz żeliwne konstrukcje. Budowle wznoszono na żelbetowych słupach, pozostawiając wolny parter, a także bez zachowania symetrii. Dachy były zazwyczaj płaskie, a elewacje duże i jednolite. W modernistycznych budynkach nie brakowało światła, bowiem można zauważyć tam szerokie okna, a bardzo często również duże przeszklone ściany czy też klatki schodowe.

Stolica województwa śląskiego została włączona do Polski w 1922 roku i to właśnie w latach dwudziestych ubiegłego stulecia rozpoczął się jej dynamiczny rozwój pod kątem urbanistycznym. Kwitnący już wtedy przemysł generował potrzebę rozbudowy miasta, w którym brakowało budynków administracji publicznej, a także lokali mieszkalnych dla rosnącej liczby mieszkańców. Zaczęto w związku z tym tworzyć modernistyczne projekty obiektów użyteczności publicznej, wśród których znalazły się kilkunastokondygnacyjne wieżowce, potężne gmachy oraz mieszkalne wille, a Katowice zyskały miano „polskiego Chicago”. Do nowego oblicza tętniącego życiem śląskiego miasta przyczyniły się między innymi takie osoby, jak: Leon Dietz d’Arma, Jadwiga Dobrzyńska, Tadeusz Kozłowski, Zygmunt Łoboda, Tadeusz Michejda, Zbigniew Rzepecki, Karol Schayer i Lucjan Sikorski.

Modernistyczne obiekty w Katowicach możemy oglądać po dziś dzień, a przewodnikiem po niektórych miejscach stał się Katowicki Szlak Moderny. Obejmuje on siedemnaście takich budynków wybranych spośród całej międzywojennej zabudowy przez Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach. Te charakterystyczne budowle, powstałe w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia stały się wyróżnikiem Katowic na tle innych miast.

W załączonej galerii prezentujemy siedemnaście obiektów modernistycznych z okresu międzywojennego, które znalazły na Katowickim Szlaku Moderny. Zobacz, gdzie znajdują się te unikatowe budowle i wybierz się na spacer śladem modernistycznej architektury w stolicy województwa śląskiego.